نگاهی به «هدیه بادامک»؛ کتابی در حوزه ادبیات عاشورایی برای کودکان

به گزارش مهرک و به نقل از خبرگزاری ایبنا– فهیمه ایمانی، مربی کتابخوانی و مروج کتاب کودک و نوجوان: در سال‌های اخیر در زمینه پرداخت مفاهیم عاشورایی چون ایثار، مهربانی و مسئولیت‌پذیری به زبان کودکانه، تلاش‌های زیادی از سوی نویسندگان کودک انجام شده است؛ اما مهم این است که تا چه حد این تلاش‌ها منجر به خلق آثار هنری فاخر و ماندگار شده است و در آینده شاهد تأثیر آن‌ها بر نسل حسینی خواهیم بود. در این زمینه از کلر ژوبرت، نویسنده نام‌آشنای ادبیات دینی کودک کتاب‌های زیادی منتشر شده است. در این نوشتار به معرفی کتاب «هدیه بادامک» می‌پردازیم.

داستان این کتاب با یک نمای کلی از کلاس درس در جنگل شروع می‌شود که دانش‌آموزانش همه حیوانات جنگل هستند. بادامک به کلاس درس دیر می‌رسد؛ چون در مسیر کلاس درس درون چاله گندم می‌افتد و دختر نگهبان جنگل با وجود اینکه دستش پیچ خورد و لباسش پاره شد به او کمک کرد. معلم این خاطره را دستاویز طرح درس تربیتی خود قرار می‌دهد و از «ایثار» به دانش‌آموزان می‌گوید. آن‌ها نیز وظیفه دارند تا روز آینده یکی از مصادیق ایثار را در زندگی‌شان پیاده کنند. تنها بادامک است که تصویر درستی از ایثار را ارائه می‌کند. هدیه‌هایی توسط دانش‌آموزان و معلم در نظر گرفته می‌شود؛ اما این هدایا به چه کسی تعلق پیدا می‌کند؟

این کتاب را انتشارات سوره مهر و بخش کودک و نوجوان آن با عنوان مهرک منتشر کرده است و به سه زبان زنده دنیا نوشته شده و همزمان در هر صفحه در کنار داستان فارسی، روایت انگلیسی و عربی آن نیز درج شده است. این کتاب به جای اینکه مستقیماً به بیان کودکانه وقایع کربلا بپردازد، به مفاهیم عاشورایی پرداخته است. مفهوم ارزشمند «ایثار» و مصادیق آن در این کتاب در قالب قصه به کودکان معرفی می‌شود. درواقع زندگی کودک بستر بسیار مناسبی برای تذکرات تربیتی معرفی شده است.

یکی از ویژگی‌های مهم این اثر، اهمیت‌دادن به کودکان و زیست آن‌هاست؛ زیرا به آن‌ها آموزش می‌دهد از وقایع اطراف خود به راحتی نگذرند. گاهی بحران‌ها و پیشامدهای زندگی برای زدودن غفلت از نَفس انسان در نظر گرفته شده‌اند. در بحران قرارگرفتن بادامک و نجات او توسط دختر نگهبان جنگل، سبب آموزش مفهوم مهمی چون ایثار شد. معلم جنگل این حکایت را رها نمی‌کند و از او و دیگر دوستانش می‌خواهد خود، نقش بپذیرند و ایثار را عملی کنند. تنها بادامک است که می‌تواند مصداقی از ایثار را محقق کند؛ زیرا با در بحران قرارگرفتن و درک عمق فاجعه توانست به درک درستی از ایثار برسد و نگذارد برای دیگران سختی‌های این‌چنینی رقم بخورد.

از دیگر ویژگی‌های مهم این کتاب، آموزش‌های غیرمستقیم زیست‌محیطی است. کمک به بقای طبیعت در ذیل مفهوم نوع‌دوستی در این کتاب بیان می‌شود. دختر نگهبان جنگل کسی است که به واسطه اقدام فداکارانه‌اش، سوژه طرح درس تربیتی کلاس درس جنگل قرار می‌گیرد. نگهبان جنگل در کتاب با قصه‌گویی‌هایش مرد مهربان یعنی امام حسین (ع) را معرفی می‌کند. ترسیم این نقش زیبا و مؤثر برای نگهبان جنگل و خانواده‌اش، در تصویر ذهنی کودکان از جنگل‌بانان نیز مؤثر خواهد بود.

در زمینه تصویرگری نیز نکات ارزنده‌ای وجود دارد. زاویه نمای کلی تصویر طرح جلد بسیار متفاوت است. گویی دوربین در انتهای یک چاه قرار گرفته است. این تصویر در بخشی از داستان هم که دختر نگهبان به بادامک کمک می‌کند تکرار شده است. در آخرین تصویر کتاب نیز این دختر در حال خواندن کتاب عاشورایی دیگری از کلر ژوبرت است و حیوانات جنگل دور او جمع شده‌اند. کتاب «چرا؟ چرا؟ چرا؟» کتاب دیگری در زمینه ادبیات عاشورایی است که ذیل موضوع «ظلم‌ستیزی» نوشته شده است.

کتاب «هدیه بادامک» را کلر ژوبرت نوشته و نشر مهرک آن را برای کودکان گروه سنی «ب» روانه بازار نشر کتاب کرده است. این کتاب که تصویرگری‌اش را نیز ژوبرت برعهده داشته است، چندین‌بار تجدید چاپ شده است.